Joan den irailaren 18an, Kondestableko Jauregian, Ekonomia Garapeneko Ostiraleko zikloaren barruan, Manu Ayerdi Ekonomia eta Enpresa Garapeneko sailburuak, Ignacio Ugalde Nafarroako CEPESeko lehendakariarekin eta Gizarte Ekonomiako familiekin batera, Ekonomia Sozialaren Lehen Plan Integralaren balantzea aurkeztu zuten.
2017-2020ko Gizarte Ekonomiaren I. Plan Integrala amaitu eta hiru hilabetera, dagoeneko bete dira ezarritako helburuak. Gizarte-ekonomiako 3.375 lanpostu sortu dira, eta 324 enpresa berri sortu dira denbora honetan.
S3 estrategiaren barruan, Gizarte Ekonomiako Plan Integrala bezalako tresna bat duen Europako eskualde bakarra bihurtu zen Nafarroa 2017an. Horren bidez, lan elkartuko kooperatibei babesa eman zitzaien: lan-sozietateak, nekazaritzako elikagaien kooperatibak, gizarteratze-enpresak, fundazioak, ekonomia solidarioko erakundeak eta irabazi-asmorik gabeko enplegu-zentro bereziekin osatzen direnak.
Nafarroako Gobernuarekin eta CEPES Nafarroan bildutako gizarte-ekonomiako familia guztiek (ANEL, UCAN, EINA, Fundazioak, REAS eta CEISNA) batera prestatu eta garatu zuten dokumentua, eta haren helburua zen enplegatuen kopurua gutxienez %20 handitzea (3.300 lanpostu kopuru absolutuetan), eta Nafarroan sortutako enpresen %10 izatea. 300 enpresa sortzea espero zen eta dagoeneko 324 sortu dira.
Planaren arrakasta zenbaki hauetan islatu da: 2015erako gizarte-ekonomiako 1.064 enpresa bazeuden, gaur egun 1.250 baino gehiago dira. Eta 16.430 langile bazituzten, orain 20.000 baino gehiago dira. Gizarte-ekonomiaren barruan sortutako enpleguen artean, 2.498 nabarmentzen dira, kooperatibetako eta lan-sozietateetako zuzeneko enpleguei dagozkienak. Gainera, garai horretan, sektorearen fakturazioa 1.953 milioi eurotik 2.400 milioi eurora igaro da.
“Plan honen bidez, Gizarte Ekonomiako enpresa-sarearen hazkundea bultzatu eta lehiakortasuna indartu nahi zen, bai eta enplegu iraunkorra areagotzen, gizarte-beharrei erantzun berritzailea ematen eta Nafarroako gizarte parte-hartzaileagoa eta kohesionatuagoa garatzen lagundu ere, eta uste dut lortu dugula”, adierazi du sailburuak.
Jada abian dago bigarren planaren sorkuntza
Jardunaldian, Planaren emaitzak aztertzeaz gain, jardunbide egokien zenbait adibide jarri dira mahai gainean. Balantze horretan, sailburuak nabarmendu du planak “ekonomia orokorra eta Nafarroako pertsonen enplegagarritasuna hobetzen lagundu duela”, eta horrek, esan duenez, “Nafarroako Gobernuaren politika publikoetan gizarte-ekonomiak duen garrantzi estrategikoa eta eragile publiko nahiz pribatuen arteko lankidetza berresten ditu
Todo ello, ha destacado el consejero, supone “muy buenas bases” para seguir trabajando en el fortalecimiento de la Economía Social y hacer del sector una palanca de desarrollo en el marco de plan Reactivar Navarra / Nafarroa Suspertu. Es por ello que el departamento de Desarrollo Económico y Empresarial junto con la mesa de trabajo de la Economía Social ya ha comenzado a trabajar en un segundo plan en el que participan otra vez las familias de la economía social y otros Departamentos del Gobierno, especialmente Derechos Sociales. “Constatada la utilidad y buen funcionamiento de esta herramienta de planificación para la colaboración entre diferentes actores y la consecución de los objetivos marcados, nos comprometemos y abordaremos con decisión la elaboración y desarrollo del segundo Plan Integral de Economía Social”, ha sentenciado.
Hori guztia, sailburuak nabarmendu duenez, “oso oinarri onak” dira gizarte-ekonomia indartzeko lanean jarraitzeko eta sektorea garapen-palanka bihurtzeko Nafarroa Suspertu planaren esparruan. Hori dela eta, Ekonomia eta Enpresa Garapeneko Saila, Gizarte Ekonomiako lan-mahaiarekin batera, bigarren plan batean hasi da lanean. Bigarren plan horretan, gizarte-ekonomiako familiek eta Jaurlaritzako beste sail batzuek ere parte hartzen dute, batez ere gizarte-eskubideek.“Hainbat eragileren arteko lankidetzarako eta ezarritako helburuak lortzeko plangintza-tresna horren erabilgarritasuna eta funtzionamendu egokia egiaztatuta, Gizarte Ekonomiako bigarren Plan Integrala egiteko eta garatzeko konpromisoa hartu eta erabakitasunez ekingo diogu”, adierazi du.
Datuak eskuan izanda, Ugaldek nabarmendu du kooperatibek eta lan-sozietateek Nafarroako aberastasunaren sorkuntzan eta “garapen iraunkorrean” duten garrantzia, eta azpimarratu du “enplegua sortu dutela Nafarroan garai honetan baino proportzio handiagoan”. Ugaldek nabarmendu du, halaber, gizarte-ekonomiarekin lotutako pertsonen “ahalegina, konpromisoa eta erantzukizuna”: “Guk gara deslokalizatzen ez dugunok, hemen geratzen garenok eta herri mailan berrinbertitzen jarraitzen dugunok, enplegua mantentzeko, konponbide partekatuak bilatzeko eta krisiak beti kolektibo ahulenak jo ez ditzan borrokatzen dugunok”.
Erreferentzia-eskualdea
Gizarte Ekonomiak Nafarroan duen zereginaren ondorioz, Foru Komunitatea erreferentziazko eskualde bihurtu da Europan. Hori dela eta, 2018az geroztik, «EBn industrializazioa sustatzeko gizarte-ekonomia» europar plataformaren buru da. Proposamen hori Nafarroak koordinatzen du, eta bertan beste eskualde batzuk eta estatu kide bat daude, Eslovenia.
Hiru urte hauetan, lankidetza garrantzitsua ezarri da Europan, Nafarroak arlo horretan duen kokapen estrategikoa bermatzeko, gizarte-ekonomiako erreferentziazko eskualdea izateko planean jasotako ikuspegiaren ildotik, ezarpenagatik, emaitzengatik, gizarte-berrikuntzagatik eta gizarte-ekonomiari laguntzeko politikengatik.
Jardunbide egokiak
Planaren esparruan abian jarritako ekimenen artean, sailburuak Gizarte Berrikuntzako Unitatea (UiS) nabarmendu du, 2020aren hasieran elkarte bihurtu dena. Nafarroan eragin sozial positiboa sortzen duten ekimen ekonomikoak bultzatzeko erreferentziazko organoa da. “UiS sortzea jarduera aitzindaria eta garrantzitsua da. Zalantzarik gabe, teknologia- eta enpresa-berrikuntza oso baliotsua eta beharrezkoa da. Baina eredu ekonomiko eta sozial berri bat eraiki ahal izateko, ezinbestekoa da berrikuntza sozialeko prozesuekin osatzea. Gizarte-berrikuntza gehi teknologia horri esker lortzen dira emaitzak gizartearentzat. Gainera, gizarte-berrikuntzak sormena hobetu, enpresak eta lan-taldeak indartu eta, azken batean, Nafarroaren garapenari laguntzen dio.” Beste alde batetik, Nafarroako nekazaritzako elikagaien sektorea Landa Garapeneko Departamentuarekin, sektoreko eragile pribatu nagusiekin eta Gizarte Ekonomiako Mugaz Gaindiko Eskolarekin lankidetzan integratzeari buruzko lana ere aipatu du. Eskola hori Akitania-Euskadi-Nafarroa Euroeskualdearen esparruan sortu da, hiru eskualdeetako erakunde kooperatiboekin batera, enpresen enplegagarritasuna eta lehiakortasuna hobetzeko.
ANELeko Elena Sarasak hartu du parte jardunaldian, eta enpresa-ekonomia sozialaren garrantzia aztertu du. Bestalde, Arantxa Quintanak Nafarroako fundazio-sektorearen irismenaz hitz egin du.
REAS Nafarroako Edurne Arcelusek, berriz, Geltokiren ekimena aurkeztu du azoka-soziala gisa.
EINAren aldetik, Xabier Berrade idazkari teknikoak gizarteratze-enpresek 2019an utzi dituzten kopuruak aurkeztu zituen, baita elkarteak Nafarroako Unibertsitate Publikoarekin batera egiten ari den eta Nafarroako Gizarte Errealitatearen Behatokiak finantzatzen duen SROI azterlanaren aurrerapena ere.
Patxi Vera UCANeko zuzendariak (Nafarroako Nekazaritza Kooperatiben Batasuna) jarri du jardunaldiaren amaiera. Balio Sozialaren Monetizazioari buruzko hitzaldia eman du, kooperatibek lurraldearen balio sozialari egiten dioten ekarpenetik abiatuta.
Argazkiak eta testua: economiasocialdenavarra.com
